Sezaryen sonrası dikiş yerinde ağrı yaşayanlar, sezaryen yerinde yıllar sonra ağrı hissi duyanlar, ikinci gebeliğinde sezaryen yeri ağrısı çektiğini söyleyenler. Peki, nedir bu sezaryen yeri ağrısı, neden olur, nasıl ve ne zaman geçer? Cevapları yazımızda.

Sezaryen Nedir, Nasıl Yapılır?

Detaylarıyla olmasa da sezaryen, çoğu yetişkinin hakkında fikir sahibi olduğu bir cerrahi operasyondur. Sezaryen ameliyatının ne olduğunun ve ameliyat esnasında açılan kesi nedeniyle oluşan yara ile ağrının kaynağının tam olarak bilinmesi, iyileşme için atılması gereken ilk adımdır.

Sezaryen, normal yollardan doğum yapmanın riskli olduğu durumlarda doğumun gerçekleşmesi için ameliyathane ortamında uygulanan ciddi bir cerrahi yöntemdir. Operasyon esnasında, temel olarak ifade etmek gerekirse, bebeğe ulaşmak için alt karın alanından ile rahim iç tabakasına kadar uzanan yatay bir kesi açılır. Bu kesi, sezaryen yarası ya da sezaryen kesisi olarak adlandırılır.

Sezaryen Yarası ve Yaranın İyileşmesi

Sezaryen yerinde ağrı sebeplerinin anlaşılabilmesi için açılan kesinin özelliklerini bilmekte yarar vardır. Ameliyat kapsamında ilk olarak steril hâle getirilmiş alt karın bölgesinde cilt kesilir. Bu ilk kesi, yaklaşık 10 cm uzunluğundadır. Akabinde sırasıyla ortaya çıkan cilt altı yağ dokusu, kasları kaplayan fasya tabakası, karnın ön duvarını örten rektus kası, iç organları çevreleyen karın zarı (pariyetal periton), rahmi kaplayan zar tabakası (visseral periton) ve rahim kas tabakası (myometrium) kesilir.

Plasentadan bebeğin ve bebeğin eşinin (plesenta) çıkarılıp doğumun sonlanmasının ardından kesiler, uygulanagelen yöntemlerle kapatılır. Kesilerin kapatılması aşamasına geçildiğinde rektus, pariyetal periton ve visseral periton kesileri dikilmeyip kendi kendine iyileşmeye bırakılabilir. Kesilerin kapatılmasında farklı dikiş teknikleri uygulanabilir. Cilt altına yapılan estetik dikiş ile kapama son aşamadır.

Sezaryen kesisinin kapanması için son dikiş, cilde atılır. Yaranın kapanmasının ardından bölge steril hâle getirilir ve flaster ile örtülür. Cildin kendini yenileme hızına göre değişmekle birlikte ekseriyetle birkaç gün içinde flaster çıkarılır. Ameliyatı takip eden ilk birkaç haftada ödem dolayısıyla sezaryen yarasında sertleşme, şişme ya da morarma görülmesi olasıdır ancak sezaryen dikiş yerinde ağrı, yara yerinde ıslaklık ve akıntı, çevresinde kızarma ve şişme varsa ve şiddetli bir şekilde kendini belli ediyorsa vakit kaybetmeden doktora başvurmak gerekir.

Sezaryen Sonrası Ağrı Neden Olur?

Sezaryen sonrası ameliyat yerinde ağrı, farklı pek çok sebebe bağlı olarak ortaya çıkabilir. Doğumu takip eden ilk 2-4 saat, sezaryen cerrahi bir operasyon olduğundan, annelerin ağrı hissetmesi normal sayılır. Bu ağrıların ağrı kesici ve anestezi yöntemleriyle bertaraf edilmesi mümkündür. Ayrıca, sezaryen ameliyatında “Sezaryen Yarası ve Yaranın İyileşmesi” başlığı altında da anlatıldığı üzere, rahme ulaşana kadar farklı katmanlarda kesiler açılır. Bu süreçte kimi kaslar ile dokular kesildiğinden iç kısımda ağrı oluşması normaldir. Öte yandan sezaryen doğumda da normal doğumdaki gibi rahim, doğum sonrasındaki kanamanın durması için kasıldığından ağrıya neden olabilir.

Peki, sezaryen dikiş ağrısı ne zaman geçer? Sezaryen yerinde ağrı ve hassasiyetin 6 haftalık nekahet döneminin sona ermesiyle birlikte bitmesi beklenir çünkü bu süreçte karın altı bölgesinde yer alan kaslarla dokular da tamamen toparlanmış olur. Vücudun tam anlamıyla kendini iyileştirmesi ise yaklaşık bir yılı bulur.

Sezaryen ameliyatında cilde atılan dikişlerin patlaması ya da açılması, sıklıkla karşılaşılan bir şikâyet değildir. Yara kenarlarının bitişik görünmediği ve bu aralıktan cilt altı dokunun seçildiği hatta sıvı sızıntısının yaşandığı durumlarda sezaryen dikiş patlamasından söz etmek mümkündür. Sezaryen dikiş patlaması hafif ya da orta şiddette ağrıya yol açabilir. Belirtileri gören bir hastanın muayene olması ve alana pansuman yaptırması gerekir. Nadir görülmekle birlikte dikişler arasındaki açıklık fazlaysa yeniden dikiş atılması gerekir.

Sezaryen iç dikiş patlaması ise tıbbi adı ile insizyonel herni veya yara yeri fıtığı olarak adlandırılır. Bu durum nadiren görülebilir. Bu durumlara hastanın uyarılara ve hijyen kurallarına riayet etmemesi ya da seçilen dikiş yöntemi sebep olabilir. Tekrar cerrahi kapama gerektirir.

Sezaryen yarasının iyileşmesi esnasında yüzeyden kabarık şekilde iyileşme ‘keloid reaksiyon’ görülmesi de nadir ama olağandır ancak belirtmek gerekir ki bu oluşum sadece estetik açıdan sorun yaratır. Diğer bir ifadeyle keloid, sezaryen dikiş ağrısının bir komplikasyonu değildir.

Sezaryen yerinde yıllar sonra ağrı olması ya da aradan çok zaman geçmemesine karşın ikinci gebelikte sezaryen yeri ağrısı hissedilmesi normal bir durum değildir. Şayet altta yatan ciddi bir sorun yoksa psikolojik etmenler söz konusu olabilir.

İlerleyen zamana karşın geçmeyen sezaryen ağrıları için muhakkak ameliyatı yapan hekime görünmek gerektiği unutulmamalıdır.

Sezaryen Yeri Ağrısını Hafifletmenin Yolları Nelerdir?

Sezaryenle doğum yapan annelerin ağrıdan en çok şikâyet edecekleri zaman dilimi, ameliyat bitiminden sonraki ilk saatlerdir. Ancak günümüzde uygulanan anestezi (spinal-epidural) yöntemleri ve non steroid antienflamatuar ağrı kesicilerle bu ağrılar büyük oranda giderilir. Gerekli durumlarda hastanın ilk günkü ağrıları damardan verilen ilaçlar ile dindirilebilir. Bu erken dönem ağrılarının şiddetinin 6’ıncı saat itibarıyla azalması beklenir. Hasta bu saatten sonra yürüyebilir seviyeye ulaşır ancak yürüyüşle birlikte alt karın bölgesinde sancı duyabilir.

Sezaryen ameliyatının üzerinden bir günlük süre geçtiğindeyse artık ağrının şiddetinin oldukça azalmış olması beklenir. Hastaneden taburcu edilen hastalar, bu hafif şiddetteki ağrılarını dindirmek için ağrı kesici ilaçlar kullanabilir. Bu dönemde annelerin ilk kontrol zamanına kadar eğilip kalkma gibi kimi hareketleri yaparken zorlanmaları ve endişeye yol açmayacak seviyede acı duymaları olağan karşılanır.