Rahim duvarı incelmesi, rahim iç tabakasının (rahim duvarının) normalden daha ince olması durumudur. Sağlıklı bir gebelik için rahim duvarının kalınlaşıyor olması gerekir. Rahim incelmesi sorunu yaşayanlarda ise aksine bir durum söz konusu olduğundan embriyo rahme tutunamayabilir ya da gebelik düşükle sonuçlanabilir. Bir diğer ifadeyle rahim duvarının inceliği söz konusu olduğunda gebe kalınması muhtemel olsa da gebeliğin devam etmesi ve sağlıklı bir doğumla sonlanması için rahim duvarının en uygun kalınlık seviyesine ulaşmış olması gerekir.
Bu makalede rahim duvarı incelmesinin nedenlerine, belirtilerine ve tedavi yöntemlerine yer verilmiştir.
Rahim Duvarı Neden İncelir?
Tıp literatüründe endometrium olarak adlandırılan rahim duvarı ya da diğer adıyla rahim iç zarı; rahmin iç katmanıdır. Bu katmanın kalınlığı, âdet döngüsü boyunca, hormonal değişikliklere bağlı olarak değişir. Döngünün ilk günlerinde olası bir gebelik ihtimaline karşı rahim duvarı, östrojen hormonunun salgılanmasıyla rahmi sürece hazırlamak için kalınlaşır. Döngünün ortasında yumurtalıkların bir yumurtayı serbest bırakmasıyla progesteron hormonunun salgılanması artışa geçer ve bu şartlar altında rahim duvarı embriyonun beslenmesi için hazır hâle gelir. Embriyo yokluğunda progesteron hormon seviyeleri düşer, âdet kanaması başlar, rahim duvarı dökülmeye başlayarak (incelerek) döngünün başındaki kalınlığa ulaşır. Duvarın üst tabakasının tamamen dökülmesini ise yeni âdet döngüsü takip eder.
Rahim duvarının kalınlık seviyesi, embriyo oluşumuna doğrudan etki etmez. Buna karşın, gebeliğin sağlıklı bir şekilde devam etmesi için rahim duvarının kalınlığının optimal seviyede olması gerekir. Bir âdet döngüsünün sonlanmasıyla rahim duvarının kalınlığı yaklaşık 1-2 mm’ye düşer. Yeni döngüyle birlikte oluşan katmanlar nedeniyle duvarın kalınlığı 8 mm ila 15 mm aralığına ulaşır ve bu durumdayken gebeliğin sağlıkla devam etmesi mümkün hâle gelir (Unutulmamalıdır ki bu veriler, genel veriler olup kişiden kişiye ve âdet döngüsünün zamanına göre değişkenlik gösterebilir.). Araştırmalar göstermektedir ki gebelik sürecinde rahim duvarı kalınlığı 8 mm’den az olanlarda gebeliğin devam etmesi ihtimali yaklaşık %53’tür. Buna karşın 9 mm ve üstü kalınlığa ulaşmış bir rahim duvarında bu oran %77’lere çıkar. Oranlardan da anlaşılacağı üzere rahim kalınlığı, embriyonun rahme tutunmasında önemli bir rol oynar zira embriyonun damarlardan beslenmesi için rahmin gerekli kalınlığa ulaşmış olması gerekir.
Rahim duvarı kalınlığının değişmesine yol açan ve dolayısıyla gebeliğin devam edebilmesi için uygun ortamın yaratılmasını sağlayan, östrojen ve progesteron hormonlarıdır. Bu doğrultuda rahim duvarı incelmesinin, özellikle hormonal dengenin bozulduğu menopoz dönemine giren ya da doğum kontrol hapı kullanan kadınlarda yaşandığı görüldüğü söylenebilir. Buna karşın, üreme çağında olunmasına ve doğum kontrol hapı kullanılmamasına rağmen de rahim incelmesi tespit edilebilir. Böyle bir durumda altta yatan sebepler arasında öne çıkanlar şunlardır: Üreme hormonlarının yeterince salgılanmaması, rahim içi tabakasına zarar veren kürtajlar geçirilmiş olması, rahim içi hasarının varlığı, ağır enfeksiyon yaşanmış/yaşanıyor olması, iç zarların birbirine yapışık olması, enfeksiyonların varlığı.
Rahim Duvarında İncelme Olduğu Nasıl Anlaşılır?
Rahim duvarı incelmesinin en sık karşılaşılan belirtileri arasında ilk sırada, âdet kanamasının olağandan az olması vardır. Kanama miktarı ve âdet dönemi uzunluğu kişiden kişiye değiştiğinden “olağandan az” ifadesinin net karşılığı için kişinin kendi takibini yapması gerekir. Rahim duvarında incelme olduğuna dair, âdet kanamasının azlığından başka belirtiler de bulunur. Bunlar; siklus döneminde yaşanan hafif kanamalar/lekelenmeler, menstrüasyon döneminin sancılı geçmesi ve beklenenden geç ya da erken başlaması, âdetin kesilmesidir.
Anne olmak isteyen kişiler başta olmak üzere rahim duvarı incelmesinden menopoz belirtileri yaşayan kadınlar da şikâyet eder. Öte yandan bu iki gruptan birine dâhil olmayan kadınlarda da rahim duvarı incelmesi rahatsızlığı görülebilir. Bu nedenle belirtilerden bir ya da birkaçının ortaya çıkması durumunda tüm kadınların vakit kaybı yaşamadan bir jinekoloğa görünmesi gerekir. Özellikle belirti yaşayan ve gebelikleri düşükle sonlanan, anne olmak isteyen kadınlar, tedavi şansından yararlanmak için mutlaka doktor kontrolünden geçmelidir.
Menopozda Rahim Duvarı İncelmesi
Rahim duvarı ya da diğer adı ile endometrium hormon seviyelerine bağlı olarak kalınlaşıp incelebilir. Menopoz östrojen gibi hormonların salgılanmasının durduğu bir döneme işaret eder. Böylece menopozda rahim duvarı ince görülür.
Menopoza giren kadınlarda âdet kanaması görülmez. Yine de menopozda rahim duvarı ince olup bazı durumlarda lekelenme tarzında kanamaya neden olabilir. Nedeni fark etmeksizin böyle bir durumda doktora başvurulması gerekir.
Hamilelikte Rahim Duvarı İncelmesi
Değişen zamanlarda, hormon seviyelerine bağlı olarak endometrium kalınlığı da değişir. Rahim duvarı embriyonun tutunup beslendiği alandır. Hamilelikte rahim incelmesi embriyonun yeterince beslenememesi sonucu düşük ile sonuçlanabilir. Embriyonun tutunması ve yerleşmesi için minimum rahim duvarı kalınlığı 7 mm olmalıdır. 7 mm’den daha ince olan endometrium gebeliğin sürdürülebilmesi için yeterli koşulları sağlamaz. Hamilelikte rahim duvarı incelmesi sorunu olan kadınlar için tüp bebek tedavilerinde de düşük başarı şansına sahip olurlar.
Rahim Duvarı İncelmesinin Zararları
Embriyonun büyümesi ve gelişmesi rahim duvarına tutunması gerekir. Rahim duvarının incelmesi, embriyonun endometriuma tutunmasına engel olarak gebelik oluşma şansını büyük ölçüde azaltır. Embriyonun tutunması için rahim duvarı inceliğinin minimum 8 mm olması gerekir. Rahim duvarı incelmesi çoğu zaman gebelik ile ilgili sorunlara neden olur.
Rahim İncelmesi Tedavisi
Rahim duvarı inceliğinin tedavisi kadın doğum uzmanlarınca yürütülür. Tedaviye geçilmeden önce kişinin sağlık öyküsü araştırılır, mevcut sağlık durumu mercek altına alınır ve sonuçlara göre en uygun tedavi yöntemi seçilir.
Rahim duvarı incelmesinin tedavisi hastaya göre değişkenlik gösterir. Rahatsızlığın ortaya çıkmasında hormonal uyarı eksikliği söz konusuysa bu uyarıyı sağlayacak ilaçlı tedavi yöntemleri tercih edilir. Hormonal sorun değil doku hasarı gözlemlenmişse iç zardan doku alınır; sonuçlar enfeksiyon varlığına işaret ediyorsa antibiyotik ve hormon ilaçları kullanılması, yapışıklığı işaret ediyorsa da histeroskopi ile yapışıklığın açılması ve tekrar yapışmaması için önlemler alınması yoluna gidilir.