Polikistik Over Sendromu (PKOS), genç kadınlarda görülen hormonal ve metabolik bozukluklar ile ortaya çıkan bir problemdir.

Normal bir yumurtalıkta farklı gelişim aşamalarında foliküller vardır. Adet döngüsünde primer folikül havuzundan bir tanesi seçilerek sekonder ve olgun folikül haline gelir. Bu folikül daha sonra yumurtlama ile yumurtalık dışına atılır. Polikistik Over sendromunda ise yumurtalık içinde çok sayıda olgunlaşmamış folikül bulunur ve yumurtlama çoğunlukla gerçekleşmez. Yumurtalığın hormon üretiminde de birtakım değişiklikler vardır. Polikistik yumurtalık yapısından  erkeklik hormonu olarak bilinen androjen üretiminde artış hormonal problemlerin sebebidir. Polikistik over sendromunda şeker metabolizması ve damar yatağı (kardiovasküler) problemler vardır.

Polikistik Over Sendromu Neden Olur?

Üreme çağındaki kadınların % 5-%10’ unun görülen bu hastalık, insan yaşam kalitesini ciddi derecede zora sokmaktadır.  Hastalığın tam nedeni bilinmese de genetik geçiş ve aile öyküsü önemlidir. Polikistik over sendromu ile ilgili diğer bir konu da obezite ile olan ilişkisidir. İnsülin bir pankreas hormonudur ve hücrelerin şekeri kullanmalarını sağlar. Polikistik Over Sendromunda ise hücreler insüline karşı bir direnç gösterir. Pankreas durumla başa çıkabilmek için daha fazla insülin salgılar. İnsülin resistansı olarak bilinen bu durum metabolizmayı bozar. Şeker hastalığı ortaya çıkabilir, hormon problemleri ve yumurtlayamama problemi de insülin resistansı ile ilişkilidir. Polikistik Over Sendromuna sahip zayıf kadınların %30 unda, kilolu kadınların ise %75’in de insülin direnci vardır.

Pkos Belirtileri Nelerdir?

Hastalığın en büyük belirtisi düzensiz adet görülmesi yani adet gecikmeleridir. Ergenlik çağında ilk adeti takip eden ilk 2 yılda adet düzensizliği olabilir. Ancak daha sonraki dönemde her kadında adetlerin düzenli olması önemlidir.

Hastalığın diğer belirtileri şu şekildedir;

• Yüzde, göğüste, karında, sırtta ve diğer bölgelerde erkek tipi kıllanma
• Akne (Sivilce)
• Saç dökülmesi
• Ultrasonda polikistik over görünümü

Bunun dışında insülin rezistansı ile iligili olarak;

• Özellikle karın bölgesinde yağlanma ve obezite (Hastaların %40’ında fazla kilo sorunu vardır.)
• Boyun, kol, göğüs veya uylukta koyu renkli, kalınlaşmış deri bölgeleri
• Şeker hastalığı belirtileri görülebilir.

Polikistik Over Sendromu Tedavisi

Polikistik Over Sendromu kronik bir rahatsızlıktır. Bu nedenle bu hastalığı öğrenmek ve buna uygun bir yaşam tarzını benimsemek gerekiyor. Polikistik Over Sendromu olan her kadın aynı belirtileri göstermez. Ancak polikistik over sendromu olan kadınların öncelikle beslenme tarzı ayarlanmalı ve spor için teşvik edilmelidirler. Her Polikistik Over Sendromlu hasta bir olmasa da her hastanın tedavi sürecinin başında sağlıklı bir kiloda olmak, spor yapmak, insülin seviyesini düşürmek, sigara içmemek, alkol kullanmamaktır.

Sağlıklı Beslenme ve Spor

En önemli faktörler sağlıklı beslenme, spor ve kilo kontrolüdür. İnsülin direnci olan hastalarda kilo kaybı polikistik over sendromunun semptomlarını hafifletir. Örneğin sivilce, kıllanma ve yüksek androjen değerleri olan hastalarda diyet ve egsersiz ile kan şekeri ve insülin seviyesini kontrol altına alınması bu semptomlarda da iyileşmeye neden olur. Spor ve sağlıklı beslenme ileride polikistik over sendromu nedeniyle şeker hastası olma riskini azaltacağı için bilhassa önemlidir.

Âdet Düzensizliği Tedavisi

Temel belirtiler adı altında söylediğimiz gibi yumurtlama sorununa sonucu olan gecikmeli adet görmeye sıkça rastlanır. Öncelikle, fazla kilolar Polikistik Over Sendromlu olmasa da adet problemlerine yol açar. Yağ dokusunda normalden daha fazla östrojen üretilmesi sebebiyle yumurtlama bozukluğu yaşanır. Obez hastalarda % 5 kilo kaybı yumurtlamanın başlaması için yeterlidir.

Bebek isteği olan hastada yumurtlamayı yeniden sağlayan tedaviler uygulandığında adet de düzene girer. 35 yaşından küçük ve çocuk istemeyen hastalarda en sık tercih edilen ilaç doğum kontrol hapıdır.  İkinci sırada ise adetin 15. gününden sonra kullanılan progesteron ilaçları gelir. Her iki ilaçta adet döngüsünü düzene sokar

Kısırlık Tedavisi

Polikistik Over Sendromunda yumurtlamama kısırlık sorunudur. Bu durum obez hastalarda daha belirgindir. Çocuk isteğinde öncelikle kilo vermek hem gebe kalmayı kolaylaştırır hemde gebelikte yaşanacak sıkıntıları azaltır. Polikistik Over Sendromu hastalarında yumurtlamayı sağlayan ilk basamak ilaçlar ağızdan alınan ilaçlardır. Kullanılmaya başlandığı ay yumurta gelişimini ve yumurtlamayı sağlar. Ancak her ay kullanılması gerekliliği vardır. Ağızdan alınan ilaçlara cevap alınmadığında iki farklı yol denenir. Bunlardan biri iğne ile yumurtlamayı sağlayan hormon tedavisi; diğeri ise laparoskopik yöntemle yumurtlamayı sağlamak üzere yapılan cerrahi girişim laparoskopik diatermidir (LOD) dir.

Polikistik over sendromunda tüp bebek tedavisi ile hamile kalma şansınız %70 civarına kadar çıkarabilirsiniz. Detaylı bilgi için Polikistik Over ve Hamilelik yazımı okuyabilirsiniz.

Tüylenme Tedavisi

Polikistik Over Sendromu yaşayan hastalarda androjen (Testosteron gibi erkeksi karakterlerin oluşumunda etkisi olan hormonların tümüne verilen isim) hormonu artar. Bu artışa bağlı olarak da erkek tipi tüylenme, erkek tipi kellik sivilce, akne vb durumlar ortaya çıkar. Tüylenmeye engel olmak için doğum kontrol ilaçları kullanılabilir. Bu ilaçlar kanda ki androjen oranını düşürür. Yeni tüy çıkmasını engeller. Başarı için en az 6 ay gereklidir. Bunun nedeni kıl büyümesinin yavaşlığıdır. Oluşan tüylerin tedavisinin tek yolu epilasyondur. İlaç tedavi çıkan tüylerin tekrardan yok olmasını sağlamaz.

Polikistik Over Sendromunu tanısı tek bir bulguya dayanarak konulamayan, %100 iyileşmenin söz konusu olmadığı düzenli kontrol altında tutulması gereken bir hastalıktır. Uzman hekim araştırması iyi yapılmalı hekim ile her detay paylaşılarak tedavi süreci ona göre belirlenmelidir. Gereken test ve tetkikleri yapmadan yukarıdaki belirtilere bakarak kişinin kendine Polikistik Over Sendromu tanısı koyması uygun değildir. Kişi doktorunun vermediği ya da önermediği bir ilacı veya tedavi şeklini kullanmamalıdır.

Polikistik over sendromu ile ilgili daha detaylı bilgi için Ankara’da bulunan kliniğim ile irtibata geçebilir randevu alarak kontrole gelebilirsiniz.