Erkeklerde kısırlık, baba olunmasını engelleyen bir durumdur. Böyle bir durumun varlığından söz edebilmek için -diğer bir deyişle bebek sahibi olunamamasında erkeğin rolünün olduğunun söylenebilmesi için- hem kadının hem de erkeğin incelenmesi gerekmektedir. Kısırlık tanısı için, kadın yaşı önemlidir. Bu nedenle kadın yaş 35 altında ise 1 yıl, sonrasında ise 6 ay süresince korunmasız ilişkiye rağmen bebek sahibi olunamaması, kısırlığın varlığından şüphelenilmesi ve tetkiklerin yapılması için yeterli bir belirtidir. Ancak böyle bir durumda cinsel ilişkiye girme sıklığı da değerlendirilmelidir.
Düzenli bir cinsel ilişki söz konusu değilse öncelikli olarak ilişki sıklıklarını düzenli hâle getirmek, gebelik şansı oranınızı artırabilir. Zira cinsel ilişkiyi her gün yaşamak spermin sayıca ve kalite bakımından düşüşe geçmesine, uzun aralıklarla (yedi/on günde bir) yaşamak ise döllenme olasılığının azalmasına (kadının yumurtlama dönemine denk gelmediği için) neden olmaktadır. Birlikteliklerden “düzenli” olarak bahsedilebilmesi için haftada 2 ila 3 kez yaşanması gerekir. Düzenli ilişkiye karşın hâlâ bebek sahibi olunamıyorsa muayene olunmalı ve gerekli testler yaptırılmalıdır.
Belirtileri
Semen analizi, erkeklerde kısırlığın varlığını saptamada kullanılan en önemli testtir. Tek başına tanı koymada yetersiz olmasına karşın kolay uygulanması sebebiyle tercih sebebidir ve ilk aşama durum tespiti için yeterli veriyi sunar. Semen testiyle 3-5 günlük bir cinsel perhizin akabinde erkekten mastürbasyon yoluyla alınan menideki sperm, mikroskop altında, hacim, biçim, hareket vb. özellikleri açısından incelenir. Test sonucu normal çıkarsa kısırlığın yok olduğu varsayılır ancak sonuçlar bir problemin varlığını işaret ediyorsa test, 3’er hafta arayla en az 2 kez daha yinelenir veya idrar testi, semende lökosit sayısı, antisperm antikor testi, hormon analizi, ultrasonografi, testis biyopsisi gibi tanı koydurucu ek testler yapılabilir.
Erkeklerde kısırlık belirtileri, kadınlarda kısırlık belirtilerinden daha az ortaya çıkmaktadır. Kısırlık sorunuyla karşı karşıya olduğunu çoğu erkek bebek sahibi olamadığı için doktora başvurduğunda öğrenir. Sertleşmede ve boşalmada zorlanan, cinsel birlikteliğe karşı ilgisini kaybeden ya da tersine ilgisi artan, saç uzamasının süresinde hızlanma ya da yavaşlama fark eden, testislerinde acı ya da ağrı hisseden veya olağandışı bir yuvarlak oluşum gören, testisleri normalden küçük olan erkeklerin kısırlık yaşayabileceklerini göz önünde bulundurmaları faydalı olacaktır. Bu belirtiler görünmemesine karşın erkeklerde infetilite (kısırlık) de yaşanabilmektedir. Kesin tanı ancak yapılan testler ardından konabilir.
Nedenleri
Erkeklerde kısırlık, doğuştan gelen ya da sonradan ortaya çıkan birçok sebebe bağlı olabilmektedir.
- Genetik problemler
- Doğum anında meydana gelen anormallikler
- Sperm üretim bozuklukları
- Varikosel (testislerde kanı boşaltan toplardamarın varisleşmesi durumu)
- Testis travması
- Anatomik problemler
- Enfeksiyonlar
- Hormonal değişiklikler
- Geçirilen cerrahi operasyonlar
Bunların yanı sıra yaşam tarzı ve şartlar da üreme yeteneğine engel olarak kısırlığa davetiye çıkarmaktadır. Sperme doğrudan olumsuz etkide bulunan sigara ve alkol kullanımı bunların başındadır. Ek olarak testislerin aşırı ısınması da sperm üretimine olumsuz etkide bulunur. Dar kıyafetler giymek, yüksek ateşli rahatsızlıklar geçirmek, sauna gibi ortamlarda bulunmak, sıcak bir ortamda çalışmak, testis ısısını artırır. Testis ısısını artıran sebeplerden bir diğeri olan aşırı kilo, aynı zamanda sperm sayısını da düşürür. Hormon üretimine etkisi nedeniyle aşırı egzersizler de kısırlığa yol açabilir. Ek olarak bazı ilaçların infertiliteye sebep olduğu ve cinsel isteği azalttığı bilinmektedir.
Tedavisi
Erkeklerde kısırlık tedavisi, yapılan testler ve değerlendirmelerle ortaya konan kısırlık nedenine bağlı olarak değişkenlik gösterir. Bu nedenle tedaviye başlamadan önce temelde yatan sorunun doğru bir şekilde saptanabilmiş olması oldukça önemlidir.
Nedenler ve Tedavileri;
Varikosel
Erkek infertilitesi araştırmasında varikosele sıklıkla rastlanır. İnfertilite ve varikosel birlikte mevcutsa, sperm kalitesini değerlendirmeye yönelik sperm DNA hasarı belirlenmesi de uygundur. Varikoselin sperm üretimini etkilemesi ya da testisi küçültmesi durumunda mikroskop altında testislere müdahale edilir. Operasyon sonrası her 100 hastanın 75’inin sperm kalitesinde artış görülür ve gebelik başarısı %35’lere çıkar.
Sperm Kanallarındaki Tıkanıklıklar
Sperm kanallarının tıkanmasına neden olan durumlara mikroskop altında müdahalede bulunulur. Tıkanıklıklar çıkarılır, böylelikle meninin dışarı atılabilmesine olanak sunulur. Bunun mümkün olmadığı veya yapılmadığı durumlarda gebelik sağlamak için testisden sperm elde ederek (TESA, MESA) tüp bebek yöntemi ile gebelik sağlanabilir.
Enfeksiyonlar, Hormonal Bozukluklar
Kısırlık, vücuttaki bir enfeksiyon ya da hormonol bozukluklar nedeniyle yaşanıyorsa ilaçlı tedavi yoluna gidilir. 6 ay- 1 yıl ilaç kullanımı sonrası sperm üretimi başlar ve menide sperm görülmeye başlayabilir.
Sperm Sayısı Azlığı ve Açıklanamayan Kısırlık
Bu tür durumlarda yardımcı üreme teknikleri uygulanır. Alınan semenden özel bir solüsyonla yıkanarak elde edilen kaliteli spermler, aşılama veya tüp bebek tedavisinde kullanılır. Mikroenjeksiyon yöntemi bu tekniklerden biridir.
Menide Sperm Yoksa
Menide sperm hücresine rastlanmıyorsa TESE adı verilen cerrahi müdahale ile testisten sperm hücresi alınır ve ICSI (mikroenjeksiyon) yöntemi ile laboratuvar ortamında döllenme gerçekleştirilir. Döllenen yumurta, kadının rahmine yerleştirilir.
Düzenli cinsel ilişkiye rağmen eşiniz hamile kalamıyorsa sizde veya eşinizde bir problem olabilir. En doğru tanı ve tedavi yöntemi için Ankara’da bulunan kliniğim ile irtibata geçebilir, randevu alarak kontrole gelebilirsiniz.