Endometriozis günümüzde her on kadından birini etkileyen ciddi bir hastalıktır. Rahim içinde bulunan ve endometrium adı verilen dokunun, rahim boşluğu dışına yerleşmesiyle oluşur. Bu dokular büyüyerek kist haline gelebildiği için ve içeriği çikolata renginde olduğundan halk arasında hastalığın adı çikolata kisti olarak da bilinir.

Endometriozis Nedir?

Endometriozis rahim içinde bulunan dokunun rahim dışında başka bir dokuya yerleşmesi ile oluşur. Rahim dokusu yumurtanın döllendikten sonra büyüyebilmesi için her ay kendini hazırlar. Yumurta döllenmediğinde ise doku vücuttan atılır yani adet görülür. Bu dokunun rahim dışındaki bir bölgeye tutunması ve orada gelişmesiyle ortaya çıkan hastalıkta kişide belirtileri görülmeye başlar.

Dokunun vücutta sıklıkla tutunduğu yerler;

• Fallop Tüpleri
• Yumurtalıklar
• Pelvis Boşluğu
• Bağırsak
• İdrar Torbası

Bu doku da, rahim dokusu gibi her ay kadının adet döneminde tutunduğu bölgede kanar ve yumurtalıklarda kist halini alır.Bu bölgelerde kanın dışarı atılması için bir sistem olmadığından, kişi ciddi ağrı çeker.

Dokunun tutunduğu bölgeye göre, hastalık 3 kategoriye ayrılır;

• Peritoneal endometriozis karın zarı ile birlikte organ zarları üzerine tutunması.
• Endometrioma yumurtalığa tutunması.
• Derin Infiltratif Endometriozis ise karın zarının 5 mm’den daha derinine tutunması yani bağırsak, idrar yolları, mesane ve rahime tutunmasıdır.

Çikolata Kisti Nedenleri ve Belirtileri

Endometriozis’in neden meydana geldiği kesin olarak bilinmemekle birlikte, oluşumunda genetik faktörlerin rol oynadığı gözlenmiştir. Yani annenizde ya da kan bağınız olan kadın akrabalarınızda endometriozis varsa, sizde de olma olasılığı yüksektir. Birçok kadın endometriozis olduğunun farkında bile olmayabilir, çünkü hastalık bazen semptom göstermeyebilir ya da ağrılar bel ağrısı, regl ağrısı gibi yorumlandığından teşhis konulamayabilir. Bunun yanında endometriozis, kistik yapıların oluşmasına neden olur.

Rahim içinde bulunan doku, rahim dışına yerleştikten sonra gözle görülür bir şekilde büyüdüğünde, çikolata kisti olarak adlandırılır. Kist oluşması ve büyümesi birçok sorunu beraberinde getirebilir. Özellikle rahim kanallarında çikolata kisti oluşursa, kanallar tıkanacağı için hamile kalmak imkansızlaşır. Çikolata kisti tek bir yerde oluşabileceği gibi, dokunun yerleştiği birçok yerde aynı zamanda da oluşabilir. Endometriozis erken teşhis edilir ve kistler büyümeden tedavi edilirse, kişi hastalıktan en az zararı görecektir. Hem çikolata kistleri hem de endometriozis’in kendisi kısırlığa neden olabildiği için, erken teşhisi zor olsada, kadınlar bu hastalığın belirtileri konusunda tetikte olmalıdır. Eğer endometriozis olduğunuzu düşünüyorsanız, bir kadın doğum uzmanına muayene olmanız, ilerde çok daha kötü sonuçlarla karşılaşmanızın önüne geçecektir.

Endometriozis Nedenleri

Endometriozis nedenleri tam olarak bilinmemektedir, bu konuda sadece bazı tahminler yapılabilmektedir.

• Genetik faktörlerin etkili olabileceği gözlenmiştir. Çikolata kisti oluşan hastaların annelerinde ya da diğer akrabalarında da hastalığın görülme sıklığı fazladır.
• Kişinin bağışıklık sisteminin de bu duruma uygun koşulları yarattığı yönünde fikirler vardır.
• Hormanlarla bağlantılı olarak, gelişim aşamasında olan hücrelerin endomerium hücrelerine dönüşbileceği düşünülmektedir.
• Retrograd âdet kanaması denilen durumun da, hastalığın nedenlerinden olduğu düşünülmektedir. Kan ile dışarı atılması gereken doku, fallop tüplerinden geçerek geri gider ve pelvik boşluğa dökülür. Böylece doku yolu üzerindeki her yere tutunma şansı yakalar. Zaman zaman pelvik boşluğunun dışına çıkarak karın bölgesine de tutunabilir.
• Sezaryen gibi karından yapılan ameliyatlar sırasında endomerium hücreleri rahim dışına yerleşme şansı bulabilir.

Endometriozis Belirtileri

Çikolata Kisti nadir vakalar dışında aslında kendisini fazlaca belli eden bir hastalıktır, çünkü kuvvetli ağrıya neden olur. Bu ağrıların sıradan regl ağrısı ya da bel ağrısı olarak yorumlanması teşhis ve tedaviyi geciktirebilir. Çikolata kisti oluşumu da endometriozis belirtilerini arttırır. Belirtiler ağrı ve kısırlık olarak kategorize edilebilir. Ağrı ve kısırlığın olup olmadığı, varsa ne şekilde olduğu tamamen dokunun nerelere tutunduğu ile ilgilidir.

Hastalarda âdet dönemi ağrıları kanamadan önce başlar ve sonrasında da birkaç gün devam edebilir. Ağrı çok kuvvetlidir ve kişinin günlük yaşamını olumsuz etkiler. Şiddetli bel ağrısı ile birlikte görülebilir. Ayrıca âdet dönemi boyunca tuvalete çıkarken ağrı yaşanabilir.

Çikolata kisti hastalığı olan kadınlarda, cinsel ilişki sırasında veya sonrasında şiddetli pelvik ağrı görülmektedir.

Hamile kalamama şikayetiyle başvuran kişilerin bir kısmında nedenin çikolata kisti olduğu anlaşılmıştır. Bu yüzden kısırlık tedavileri öncesinde veya tüp bebek tedavisi öncesinde çikolata kisti ile ilgili bir sorun olup olmadığına bakılır. Bu hastalık döllenmiş yumurtanın tutunmasını zorlaştırdığı gibi, eğer fallop tüplerinde kist oluşumu varsa tüpleri tıkayarak spermin yumurtaya ulaşmasını da engelleyebilir. Tedavi edilmesi kısırlığı giderebilir, fakat hastalığın hangi aşamada yakalandığı ve nasıl bir tedavinin uygun olduğu bu konuda belirleyicidir.

Endometriozis Belirtileri;

• Ağrılı âdet dönemi (Dismenore)
• Âdet dönemlerinde normalden fazla kanama
• Âdet dönemlerinde yorgunluk
• Âdet dönemlerinde şişkinlik
• Âdet dönemlerinde kabızlık veya ishal
• Âdet dönemlerinde bulantı
• Cinsel ilişki sırasında ağrı
• Cinsel ilişki sonrası ağrı
• Kısırlık

Çikolata kisti hastalığının yukarıda belirtilen tüm bu belirtileri kişiden kişiye değişiklik gösterebilir. Örneğin çok küçük bir kist bir insanda çok fazla ağrıya neden olabilirken, yumruk büyüklüğünde bir kist, başka bir insanda hiçbir belirtiye neden olmayabilir. Tanı koymak için ultrason ve manyetik rezonans kullanılabilir. Düzenli jinekolojik muayeneye gitmek, adet dönemi rutininde değişiklik olup olmadığını takip etmek hastalığın erken teşhisinde etkili olabilir.

Çikolata Kisti Tedavisi

Endometriozis tedavisi mümkündür ve ne kadar erken teşhis edilirse tedavinin bedene vereceği zarar o kadar az olacaktır. Endometriozis eğer erken dönemde teşhis edilirse, ilaçla kontrol altında tutulması mümkün olur. Eğer çikolata kistleri yaygınlaşmışsa ve hasta 35 yaş üzerindeyse, ameliyat tercih edilir. Çikolata kisti ameliyatı açık yöntemle yapılabileceği gibi tercihen laparoskopik (kapalı ameliyat) yöntemle de yapılabilir.

Endometriozis tedavisi için karar alırken, belli kriterler göz önünde bulundurulur. Ağrının şiddeti, kistin büyüklüğü, hastanın yaşı gibi durumlar değerlendirilir. Genellikle ilk tercih ameliyat olmaz. İlaç tedavisi denenir. İlaç tedavisinde amaç, bu hastalığın görülmediği hamilelik ve menapoz dönemlerini hormonal olarak vücuda taklit ettirmektir. Bu yüzden menapoza sokan iğneler veya doğum kontrol hapları çikolata kisti tedavisi için kullanılan ilaçlar arasındadır. Menapoza sokan iğnenin mi yoksa doğum kontrol hapının mı kullanılacağına hastanın yaşına bakılarak karar verilir. Ağrı kesiciler ise dönemsel olarak ağrıyı azaltmak için kullanılabilir.

Endometriozis ameliyatı ise ilaç tedavisinden sonuç alınamadığında, kist büyük olduğunda ve ağrı çok şiddetli olduğunda ikinci seçenek olarak değerlendirilir. Burada öncelikli olarak laparoskopik yöntem (kapalı ameliyat) tercih edilir. Amaç kistlerin tamamen çıkarılmasıdır. Kistlerin bulunduğu bölge, yerleştiği organdan ayrılarak tamamen temizlenir. Ameliyattan sonra ilaç tedavisine devam edilir, buna rağmen kistlerin tekrar etme ihtimali vardır. Çikolata kisti ameliyatı, kadının doğurganlığına en az zararı verecek şekilde tasarlanmalıdır.

Endometriozis tanısı koyulduysa ve bebek isteğiniz varsa detaylı bilgi için Çikolata Kisti ve Hamilelik yazımı okuyabilirsiniz.

Endometriozis Ameliyatı Ankara

Ülkemizde her 10 kadından biri, çikolata kisti yani endometriozis riski taşımaktadır. Ankara Maidan’da bulunan kliniğimizde laparoskopik yöntemler ile kapalı çikolata kisti ameliyatı uygulanabilmektedir. Özellikle de ameliyat sırasında kısırlığa neden olunmaması için, eğer teşhis konduysa ve ameliyat yapılması planlanıyorsa, laparoskopik yani kapalı yöntemde tecrübeli doktorların tercih edilmesi önerilir.

Endometriozis ciddi bir hastalıktır ve kadınların düzenli olarak jinekolojik muayene olması hastalığın ilerlemesini engellemek açısından önemlidir.

Eğer sizin de adet dönemleriniz aşırı ağrılı ve aşırı kanamalı geçiyorsa, bebek sahibi olamıyorsanız ve cinsel ilişki sırasında ya da sonrasında ağrınız oluyorsa sorun çikolata kisti olabilir ve hastalığın ilerlememesi için zaman kaybetmeden doktorunuza başvurmanız gerekmektedir.