Gebelik dönemi boyunca yapılan kontrollerde ultrason ile görüntüleme standart bir işlemdir. Rutin bir işlem olan ultrason görüntülemesi genellikle 2 boyutlu ultrason ile yapılmaktadır. 3 ya da 4 boyutlu ultrason görüntülemesi standart bir doğum öncesi kontrolü olmasa da ebeveynlerin talebi doğrultusunda bu görüntüleme yöntemler kullanılabilir. Özellikle 4 boyutlu ultrason görüntülemesi sonucunda bebeğin mimiklerinin gözükebildiği bir video elde etmek mümkündür. Bu sayede ebeveynler doğum öncesinde bebekleri ile bağ kurmaları kolaylaşır.
4 Boyutlu Transvajinal Ultrason
3 boyutlu ultrasondan farklı olarak bebeğin 3 boyutlu görüntüsünü dinamik bir şekilde görme imkânı sunan 4 Boyutlu Ultrason sayesinde anne karnındayken kolay fark edilmesi mümkün olmayan durumlar daha rahat fark edilebilir, çoğul gebeliklerde her bebek daha detaylı bir şekilde incelebilir ve olası bir anomalinin çok daha erken teşhis edilmesi mümkün olabilir. Bebeğin anne karnındaki hareketlerini video formatında görmeyi mümkün kılan 4 boyutlu ultrason, ebeveynler tarafından talep edildiği zaman yapılan bir görüntülemedir.
4 Boyutlu Ultrasonun Faydaları
4 boyutlu ultrason son yıllarda oldukça yoğun ilgi gören bir görüntüleme tekniğidir. Günümüzde hala temel gebelik kontrollerinde 2 boyutlu ultrason tercih edilse de fetüsün hareketlerini zaman kavramı ile birlikte incelemeyi mümkün kılan 4 boyutlu ultrason sayesinde çok daha detaylı görüntüleme yapmak mümkündür.
4 d ultrasonun faydaları;
- Fetal kalp taraması için faydalı olabilir.
- Cinsiyet erken dönemde görülebilir. Çoğul gebeliklerde cinsiyetin daha zor görüntülenmesi sıklıkla karşılaşılan bir durumdur.
- Bebeğin hareketlerini doğrudan görme şansı elde edilir. Pek çok uzmana göre anne karnındaki bebeğin hareketleri zihinsel anomali işaretleri verebilir. Bu durumda 4 boyutlu ultrason daha detaylı bir bilgi almayı mümkün kılar.
- Doğum öncesi bebeğin hareketlerini izleme şansı bulan ebeveyn adayları, bebek ile daha kolay bir bağ kurabilir. Bu özellikle baba adayları açısından çok ö Anne adayı için bebekle bağ kurmak çok daha kolay ve olağandır. Oysa baba adayları genellikle bebekleri ile ilk bağlarını doğumdan sonra kurarlar. 4 boyutlu ultrason ile bebeğin mimiklerini, hareketlerini ve 3 boyutlu yüz ve vücut hatlarını gören baba adayları için doğum öncesi bağ kurmak kolaylaşır.
- Dudak-damak yarığı gibi doğumsal anomaliler bu görüntüleme tekniği ile daha net bir şekilde anlaşılır. Bu sayede ebeveynler doğum sonrası sürece daha rahat hazırlanabilirler. Bu tür bir duruma önceden hazırlıklı olmak, bebeğin beslenmesi ve bakımı ile ilgili detaylı bilgileri öğrenmek için 4 boyutlu ultrason önemli bir fayda sağlar.
Bu faydalara ek olarak 2 boyutlu ultrason ile elde edilen tüm veriler, 4 boyutlu ultrason ile de elde edebilir. Fetal büyümenin değerlendirilmesi, plasental yerleşim, fetal kalp atışlarının görülmesi ve duyulması gibi veriler 4 boyutlu ultrason ile de rahatlıkla elde edilebilir.
Dünya Geneli Yapılan Araştırmalar
National Center for Biotechnology Information’da yayınlanan bir makaleye göre 7 ila 38 haftalık tek gebeliği olan 144 sağlıklı gebe ile yapılan araştırma sonucunda 4 boyutlu ultrason ile görüntülemenin oldukça faydalı olduğu kanıtlanmıştır. Gebeliğin ilk trimesterinde sekiz tip fetal hareket, ikinci ve üçüncü trimesterinde ise 14 tip fetal hareket ve yüz ifadesi görüntüleyen araştırma ekibi bu yöntem ile pek çok nörolojik sorunun önceden teşhis edilebilmesinin mümkün olduğunu ifade etti.
2 boyutlu ultrasona kıyasla çok daha ikna edici bir görüntüleme tekniği olan 4 boyutlu ultrason dikkat eksikliği, şizofreni, hiperaktivite bozukluğu, otizm ve epilepsi gibi nörogelişim problemlerinin fark edilmesi açısından önemli bir kaynak olarak görülüyor. Yapılan araştırmadan fetüslerin hareketlerinin paterni, miktarı ve kalitesi incelenerek yapısal ve fonksiyonel anomaliler için erken teşhis yapılabileceği görüldü.
4D Ultrasonun Diğer Ultrason Çeşitlerine Göre Artıları ve Eksileri
4D ultrasonun 3D ve 2D ultrason çeşitlerine göre belirgin artıları bulunmaktadır. Henüz çok yaygınlaşmamış bir yöntem olması sebebiyle bu görüntüleme yönteminin bazı eksilerinden de bahsetmek mümkündür. Ancak anne karnında bebek gelişimi ile ilgili araştırmalarda bu görüntüleme tekniğinin önemli kuruluşlar tarafından kullanıldığı da unutulmamalıdır.
Avantajlar:
4D ultrason günümüzde kesinleşmiş bir gebelik takip yöntemi olmasa da diğer ultrason çeşitleri ile kıyaslandığı zaman çok fazla artıları olan bir tekniktir. Bu teknik sayesinde;
- Çoklu gebeliklerde bebeklerin daha ayrıntılı bir şekilde değerlendirilmesi mümkün olur.
- Bebeğin hareketlerine bağlı olarak nörolojik gelişimi takip edilebilir.
- Plasentanın anomalileri tespit edilebilir.
Tüm bunlar 2 ve 3 boyutlu ultrason ile görüntüleme yapıldığı zaman kolay fark edilmeyen ancak hem anne adayının hem de bebeğin sağlığı için oldukça önemli olan verilerdir ve 4 boyutlu ultrason ile yapılan görüntülemelerde bu veriler kolayca elde edilebilir.
Dezavantajlar:
4D Ultrasonun diğer görüntülenme yöntemlerine kıyasla daha pahalı cihazlar gerektirmesi bu yöntemin en büyük eksilerinden birisidir. Maliyetlerin yüksek olmasına bağlı olarak her sağlık kurumunda ya da klinikte 4 boyutlu ultrason ile görüntüleme yapabilecek bir cihaz bulunmamaktadır.
Tüm ultrason ile görüntüleme tekniklerinin çalışma prensibi aynıdır. Ultrasonik ses dalgaları ile görüntüleme yapmayı mümkün kulan bu teknikler sayesinde anne karnındaki bebeğin görüntüsü sağlık kontrollerinin yapılabilmesi için alınır. 4D ultrason, 2 boyutlu ultrasona göre biraz daha uzun süren bir görüntüleme işlemidir. Uzun süreli ses dalgasına maruz kalmanın şu ana kadar kanıtlanmış bir yan etkisi olmasa da bu görüntüleme tekniğinin kullanılmasında ebeveynlerin onayının alınması gerekir. Kliniklerde ve sağlık kuruluşlarında kullanılan bu cihazlar FDA tarafından standardize edilmiştir. FDA tarafından insan sağlığını olumsuz etkileyecek ses dalgası seviyesi ve ses dalgasına maruz kalma süresi belirlenmiştir.
Önemli sağlık kuruluşları tarafından test edilen ve oldukça faydalı araştırmalarda kullanılan bu teknik, günümüzde sadece ebeveynlerin çocukları ile bağ kurmasını değil olası bir gelişim bozukluğunun fark edilmesini sağlamak üzere yaygınlaşmaktadır.
4 Boyutlu Ultrason Ankara
Günümüzde gebeliğin takip edilmesi için yaygın olarak 2 boyutlu ultrason kullanılmaya devam ettiği için 4 boyutlu ultrason ile görüntüleme yapan merkezleri özellikle araştırmak gerekir. Her klinikte ya da hastanede 4 boyutlu ultrason ile görüntüleme yapan cihazlar bulunmamaktadır. Bu görüntülemeyi yapabilen cihazlar oldukça yüksek maliyetlere sahiptirler ve her kurum ve/veya klinikte bu cihazlardan bulunmamaktadır. Ancak yeniliklere açık, dünyadaki ve tıp teknolojilerindeki gelişmeleri yakından takip eden kliniklerde bu görüntüleme cihazı bulunmaktadır.
4D Ultrason Nerelerde Çekilir?
Bu cihaz ile görüntüleme yapılması ebeveynlerin tercihi olduğu için 4 boyutlu ultrason ile görüntüleme talebi olan kişilerin mutlaka doktor seçimi sırasında bu soruyu sormaları gerekir. Eğer ebeveyn adaylarının tercih ettiği uzmanda 4 boyutlu ultrason görüntülemesi için uygun cihazlar bulunmuyorsa, bu görüntülemeyi yapan bir kuruma uzman tarafından yönlendirme yapılabilir.